Vreemde gebeurtenissen

Er is weinig verschil tussen geloof en bijgeloof. Voor geen van beiden zijn bewijzen, toch is het eerste helemaal geaccepteerd en is het tweede iets voor domme mensen. Een vreemd onderscheid toch. Ik heb zelden of nooit Afrikanen ontmoet die niet ergens in geloven. Hier in GBissau heb je moslims en christenen (van alle soorten). Beide groepen hangen daarnaast de meer traditionele geloven aan, animisme. Over het algemeen gaat dit perfect samen en als het ene je al niet beschermt, dan het andere wel (bidden bijvoorbeeld en allerlei touwtjes om je lende of arm binden). Er gebeuren soms wel hele vreemde zaken. Het volgende verhaal is daar een voorbeeld van.
Wanneer ik op bezoek ga bij mijn voormalige chauffeur waar ik al jaren mee bevriend ben valt me op dat het huis bij hem op de hoek helemaal in puin ligt. Het is een vreemd gezicht omdat het niet om een lemen huis ging, maar om een stevig gebouwd, weliswaar oud, huis. Ik herinner me een winkel zoals er hier velen zijn waar alle basisproducten verkocht worden. Ik vraag Domingos dan ook wat er gebeurd is. De kans dat ook dit huis ingestort is door de hevige regens van het afgelopen regenseizoen lijkt me niet aannemelijk. Voor de duidelijkheid nog even, Domingos is praktiserend moslim en iemand die ook echt de religie beleeft en de koran heel aardig kent. Ik praat vaak met hem over religie, ook in het kader van alle discussies over wat er met moslims gebeurt in de wereld en hij heeft hier altijd hele wijze uitspraken over. Terug naar het huis nu. Dit huis werd door een Portugees gebouwd tijdens de koloniale tijd. Het was ook toen al zowel een winkel als een woonhuis. Zoals vaak gebeurde na de bevrijding verdween de Portugees met de noorderzon en nam een Guineer die toen in de winkel werkte bezit van het huis. Hij voerde de winkel verder en er was niets aan de hand. Wat hem en zijn nazaten betreft was het zijn eigendom. Hij was dan ook zeer onprettig verast toen familie van de oorspronkelijke eigenaar het eigendom kwam opeisen. Ze waren in het bezit van de oorspronkelijke documenten en vroegen de bewoners het pand terug te geven. Daar had onze nieuwe eigenaar helemaal geen zin in en ondanks het feit dat hij andere eigendommen heeft waar hij heen kan, geeft hij duidelijk aan niet van plan te zijn het huis op te geven. De Portugese familie gaat uiteindelijk hulp zoeken bij het gerecht en na heel veel getouwtrek winnen ze de zaak. De Guinese familie geeft aan toch niet weg te willen en dreigt ermee het huis te vervloeken. Ik heb niet de juiste terminologie hiervoor, maar ze dreigen er in elk geval mee een Balanta geest in huis te halen waardoor degene die in het huis gaat wonen zal sterven. De Portugezen wenden zich tot de autoriteiten en de politie komt ook inderdaad de bewoners dwingen het huis te verlaten. Dit gaat met het nodige handgemeen gepaard en volgens Domingos komt er zelfs wapengeweld aan te pas. Uiteindelijk moeten de Guineers vertrekken en willen de Portugezen beginnen met de renovatie van het pand. De man van de eigenaresse besluit om zolang zijn intrek in het huis te nemen zodat hij de werkzaamheden kan overzien. De volgende ochtend vinden ze hem, dood! Ik zie helemaal voor me hoe men hier op reageert. Het is duidelijk dat het huis inderdaad vervloekt is. Wat nu?
De eigenaresse besluit dat het in dat geval maar beter is om het huis helemaal af te breken en er een nieuw voor in de plaats te bouwen, dat zou toch voldoende moeten zijn.
Ze zet twee jongens aan het werken die de afbraak op zich nemen. De tweede dag al begint de voet van een van de jongens helemaal op te zwellen, een dag later is ook hij dood! Resultaat: twee doden en een ruine waar niemand meer in wil wonen of op wil bouwen. Er zijn al kopers geweest voor het terrein, maar zodra ze het verhaal horen zien ze er van af.
Wat zo moeilijk is met dit soort zaken is dat je, zelfs als je er niet in gelooft, toch niet meteen je bankrekening plundert om dit perfect gesitueerde stuk grond te kopen, zelfs als de prijs blijft zakken. Volgens Domingos kan alleen een ongelovige (niet moslim bedoeld hij hier) iets met dit stuk grond doen. De grond is nog wat te duur voor mij....
De feesten zijn achter de rug, men is weer aan het werk en uitgefeest. Niemand heeft nog geld en iedereen maakt zich zorgen hoe het nu met carnaval moet, dat valt dit jaar heel erg vroeg en tegen die tijd zijn de financieen nog niet hersteld...
Politiek is het een zootje en ik heb mensen zelden zo gedemotiveerd gezien als nu. Dat komt natuurlijk ook omdat de verwachtingen zo hoog waren na de laatste verkiezingen. Men verwachte wonderen van deze regering en al helemaal na de toezeggingen van de donorconferentie. Eindelijk weer steun van de internationale gemeenschap, daar had iedereen zo lang op gewacht. Maar dat hangt nu allemaal aan een zijden draadje. De ene persconferentie volgt de andere op. De deadline voor een nieuwe stemming over het programma van de regering wordt steeds verplaatst, van 5 naar 21 januari en nu weer naar de 7de. De volgende uitdrukking in het crioulo vertelt hoe mensen zich voelen: populason gossi i suma katcho na mong di menino. Het volk bevind zich als een vogeltje in een kind's hand. Ze kunnen geen kant op, knijpt het kindje te hard, dan zijn ze dood, doet het zijn hand open, dan kunnen ze vliegen. Het zegt veel over hoe afhankelijk mensen zijn van het politieke stelsel. Niet moeilijk dat er hier maar twee onderwerpen van gesprek zijn, politie en voetbal....
Overmorgen hoop ik naar Empada te reizen met Gill die vandaag in Gambia aankomt en morgen doorreist naar Bissau. Ik kijk er erg naar uit, een laaste weekje lekker buiten de stad in een erg mooie groene regio. Dat laaste verhaal houden jullie nog tegoed van me.
Veel warme groeten uit een stoffig Bissau,
Lieve