Vakantie februari 2015 - 01

(voor sommigen een herhaling)
Alweer ruimschoots een week geleden vertrok ik uit Nederland. De kou, het werk, Nijmegen, alles is uit mijn hoofd verdwenen. Ik ben weer thuis!
Het blijft moeilijk uit te leggen hoe dit werkt. Het herkend worden op straat blijft één van de fijnste ervaringen in dit land, ik ken zoveel mensen. Dat de temperatuur mijn stijve botten weer wat verwarmt is natuurlijk ook mooi meegenomen. En dan het gevoel dat tijd niet belangrijk meer is. Iedereen die je tegenkomt heeft echt tijd om even met je te kletsen, te vragen hoe het gaat. Ook mensen die aan het werk zijn. Er is een hoop minder stress en veel tijd om samen te zitten en te kletsen.
Bij aankomst in Bissau wordt ik vrijwel meteen ontvoerd naar een feest van oud studenten uit Brazilie. Ze staan bekend om hun enorme feesten. Niets ontbreekt, er is eten voor een peleton en drank, tja, stapels dozen wijn en bier waar je toch wel een half dorp mee dronken kan voeren. Dit is een groep mensen die weinig of niets tekort komt. Ze hebben goeie banen bij NGOs of privé als jurist of ondernemer. Ze hebben tussen de 4 en 10 jaar in Brazilie gewoond en je kan wel merken dat ze hun diploma's echt niet gekocht hebben. Dat is bij andere landen wel eens de vraag. Dit zijn de nieuwe Guineers en er komen er steeds meer van. Vroeger studeerden Guineers in Rusland, Oost-Europa (vooral Roemenie en Oost-Duitsland), Cuba, China etc. Nu gaan ze naar Brazilie, maar ook heel veel naar Marokko. Als je geld hebt kan je natuurlijk ook naar Portugal of Frankrijk, maar dat is niet voor veel mensen weggelegd. Senegal is ook wel in trek, maar het is duur vergeleken bij Marokko en Brazilie.
Er waait een nieuwe wind door Bissau. Ondanks het feit dat mensen nog steeds weinig geld hebben en er ook nog altijd weinig arbeidsplaatsen zijn is het duidelijk dat een en ander op gang komt. Voor het eerst in 15 jaar is er stroom in de stad!!! Het is onvoorstelbaar, maar waar. Sinds mijn aankomst hebben we thuis constant stroom gehad. Zelfs in de beste tijden sinds mijn aankomst hier in 1991 is dit niet voorgekomen. Ook de toevoer van water lijkt gestabiliseerd. Deze twee zaken hebben enorme gevolgen voor kleine handeltjes (ijsjes, drankjes, en andere etenswaren) – er zijn er natuurlijk ook die verliezen, wat denk je van de jongens met een generator die 100 à 150 CFA vroegen om een mobiele telefoon op te laden of de meisjes die zakjes water verkopen of dames die vriezers hebben en voedsel bewaren tegen betaling. Het mes snijdt aan twee kanten. Daarnaast gebeuren er eindelijk wat structurele straatreparatiewerken. Sinds de oorlog zaten er zoveel gaten in de straten van de binnenstad dat je er met een auto niet meer door kon. De ontbrekende platen op de riolen zorgend voor nogal wat ongelukken. Nu is er straatverlichting met zonnepannelen en worden alle riolen vervangen. Het asfalt wordt vernieuwd en iedereen hoopt dat er niet al te veel materiaal verdwijnt zodat de kwaliteit van de nieuwe straten gegarandeerd kan worden.
In Ziguinchor (Senegal) hoorde ik dat er geen 'baracas de carnaval' zouden komen. Het zijn straatkraampjes gemaakt uit 'kirintin', gevlochten palmnerven, waar vanaf carnaval tot soms wel begin mei barretjes en restaurantjes in zitten. Dat zou wel een hele teleurstelling zijn, want vooral de gegrilde vis in die kraampjes is niet te versmaden en het idee aan die vis doet me al weken watertanden. Gelukkig was het nieuws overdreven. In plaats van kirintin baracas zijn er stalen structuren neergezet (een hele opluchting want de brandveiligheid is me al jaren een doorn in het oog), daarnaast heeft de 1ste minister gezorgd voor nieuwe tafels en stoelen in verschillende kleuren die verdeeld zijn onder de vrouwen. Na carnaval zullen ze opgeslagen worden en bewaard worden voor volgend jaar of gebruikt worden voor andere culturele activiteiten. Alle baracas staan nu bij elkaar in Bairro Ajuda, onder de schaduw van de bomen en niet meer verspreid over heel de stad. Guineers hebben moeite met deze betere ordening, maar ondertussen hoor ik toch hier en daar eerder positieve geluiden. Ze vinden van zichzelf dat ze overal een zootje van maken en dat het misschien toch wel een goed idee is om wat orde op zaken te stellen.
De volgende grote discussie is de organisatie van de markten. Er zijn in de loop van de tijd door de hele stad kleine marktplaatsen gebouwd, de marktkramers echter weigeren al jaren daar te gaan zitten. Gevolg, er wordt overal en nergens langs de straten verkocht. Op de veranda's van mensen hun huizen, voor het ministerie, in de plassen van lekkende leidingen, je kan het soms zo gek niet bedenken of er zit, staat of ligt wel iemand een product aan te bieden. Langzaam maar zeker worden ze nu verplicht om uit het gewone straatbeeld te verdwijnen. Deze oorlog is nog niet gevoerd, dat is wel duidelijk, maar, de stad geeft een absoluut andere indruk.
Oudere Guineers vertelden vaak over de 'parken' in de stad. In de loop van de laatste 25 jaar heb ik naarstig naar deze plekken gezocht en ze niet gevonden. Maar, ook daar is ineens een soort wonder gebeurd. Het is ongelofelijk wat een verschil dit maakt. Overal staan frisse planten, de straten zijn schoongeveegd, het is ineens een andere stad!
Het gerucht gaat dat er ergens in de stad vrij Wifi zou zijn. Ik ben nog niet zo ver geweest en zit voor het eerst weer op mijn oude werkplek in het restaurant te proberen om online te geraken. De lijnen zijn erg zwak.
Gisteren maakten Gill en ik een uitstap naar Callequis, een dorp in het noorden dat bekend staat om zijn pottenbaksters. Callequis is ook het dorp waar onze nieuwe president vandaan komt en ik vind het persoonlijk één van de mooiste dorpen van het land omdat er zo veel bomen in het dorp zelf staan die veel schaduw geven en de huizen in een soort groene schijn zetten. Bepalen wanneer je vertrekt is redelijk eenvoudig, de toestand van de wegen bepaalt of en wanneer je aankomt. De weg naar Callequis vanaf Canchungo was een ramp de laatste jaren, maar, dat kan veranderen natuurlijk als het ineens het geboortedorp van de president is. Op een half uur stonden we in het centrum van het dorp. We zaten onder het stof, dat wel, maar het was echt een fluitje van een cent om hier te geraken. Ene Justino hield ons staande. - Welkom in Callequis, waar komen jullie vandaan? Achter hem begon meteen een vrouw te roepen – Bo bin, bo bin, bin sinta pa li, sol!!! Kom hier, kom hier, kom hier zitten, ga uit de zon. De zon is inderdaad erg scherp deze tijd van het jaar dus namen we de uitnodiging aan en bleken in een barretje terechtgekomen te zijn. Een liter-mayonaise pot met een melkachtige vloeistof werd meteen aangevoerd, palmwijn, mijn favoriet! En dan zeker uit dit gebied! Kleine mayonaisepotjes werden rondgedeeld ter ontvangst van de bezoekers en na wat druppels plengen op de grond konden we de godendrank aan onze lippen zetten. Heerlijk frisse, ongezoete en niet aangelengde palmwijn – er is niets lekkerders. Het alcoholpercentage is erg laag als de wijn niet gefermenteerd is. Later op de dag is dat meestal het geval. Drinken zonder eten kan natuurlijk niet dus een paar gegrilde visjes kwamen ook vanachter het scherm vandaan. Ze werden rijkelijk overgoten met een peper-limoensausje.... Wat wil een mens nog meer.
Gill is een redelijk fanatieke vogelaar en heeft altijd haar verrekijker op zak. Een paar stappen buiten het dorp vonden we meteen allerlei spannende vogels. Omdat Gill de geluiden van vogels ook goed kent, vindt ze veel meer vogels dan ik zou kunnen. We liepen al meteen tegen een prachtige specht aan die zich tegoed deed een een lange rij mieren. In dit dorp tref je vooral kapokbomen aan. Ze worden niet omgehakt omdat de geesten er in huizen en de tradities zijn hier nog erg streng. Het zijn juist die bomen die echt enorm groot zijn en veruitlopende plankwortels hebben die dit dorp zo aantrekkelijk maken. Na een heerlijke boswandeling vonden we Amelia Putu – Amelia pot – het hoofd van de pottenbaksters. Op haar vrijwel tot schoenen vereelte voeten liep ze ons voor om alle fases van het pottenbakken te laten zien. Er wordt geen draaischijf gebruikt, maar zoals in vele Afrikaanse landen, worden lange worstjes gerold die dan op elkaar worden gedraaid en worden gladgestreken. Het geheel wordt afgewerkt met uit planten getrokken vloeistoffen waarna alles een dag lang in het vuur gelegd wordt. Ik probeer te schatten hou oud Amelia is, maar dat is een onmogelijke opgave. Misschien zijn we even oud, misschien is ze jaren ouder, ze is helemaal verweerd, maar wel heel vief en sterk. Na de rondleiding wil ze per-se het huis van de president laten zien. Die komt hier zijn weekends doorbrengen. Het is een mooi afgewerkt groot huis, maar niets echt overdrevens voor deze omgeving. We schrikken wel als een eind verderop een grote lap grond is vrijgemaakt en een fundering van enorme afmetingen in de maak blijkt te zijn. Dit wordt het paleis van de president zegt Amelia trots. Hm, dat vinden we eerlijk gezegd toch iets minder.

Het internet is erg zwak. Ik probeer dit schrijfsel te versturen zodat er tenminste een bericht online staat.
Lieve
PS er zijn misschien wat vreemde fouten in de tekst geslopen, mijn spelling checker spreekt Portugees, vandaar....