Het leven stabiliseert zich ... of toch weer niet

Om de twee dagen ga ik Linda bezoeken. Ze gaat gelukkig erg goed vooruit maar loopt nu natuurlijk een verhoogd risico op een herseninfarct of een trombose en dat is een naar idee hier in dit land met zo weinig mogelijkheden. Westerse medicatie is niet echt een optie omdat daar veel controle bij komt kijken. En hoe moeten ze dat betalen? Het bezoek aan mijn ex-schoonmoeder was minder positief. Ze is er niet helemaal bij en wil niet eten maar, veel erger, ook niet drinken. Volgens de artsen is er iets mis met haar nieren. Daar is volgens mij erg weinig aan te doen.

Op de meeste dagen zijn de eerste woorden die je hoort of spreekt ´Bom dia´, de start van een lange of korte begroeting. Op die andere dagen die we ondertussen te vaak hebben meegemaakt is de eerste zin ´Ke ke bu obi?´ (wat heb je gehoord?). En dit is alweer zo´n dag. Misschien is er niets aan de hand, maar dat krijg je vooral niet te horen via de media. Vanochtend, zondagochtend, gaat mijn telefoon om 8 uur. Niet echt mijn beste uur op zondag na een erg gezellige avond bij Kemba en Gill met tijgergarnalen en veel discussie over politiek. Het is Kemba. Soms wel grappig dat hij mij als een soort bron van informatie ziet terwijl hijzelf, na amper 4 jaar hier, meer mensen op hoge functies kent dan ik er ooit zal kennen. Doordat hij dagenlang langs de straatkant zijn tweedehands spullen verkoopt is hij erg goed op de hoogte. Hij heeft dan ook nog eens het voordeel Afrikaan te zijn en de logica van het onlogische beter te begrijpen. Hij heeft een goed oog heeft voor het machtsspel. Samen met Gill woont hij langs een redelijk drukke weg die altijd door militairen gebruikt wordt tussen de verschillende kazernes en de andere machtscentra. Ik ben vooral slaperig en heb nog niets vreemds gehoord, maar ik beloof mijn oor te luisteren te leggen. 15 minuten later belt Bilo vanuit Gabu. Of ik iets gehoord heb? Bilo heeft ook zo hier en daar zijn informatiebronnen in en buiten het leger. Ik kan hem niet veel meer zeggen dan dat het hier in Pilon rustig is, er lopen hier en daar wat mensen op straat, de kinderen voor mijn deur genieten nog steeds van de klimfaciliteiten van de omgehakte mangoboom en schreeuwen en gillen tijdens hun gevechtsspelletjes. Tijd dus om mijn eigen informatiebron te bellen, Afonso. Hij lacht, jij weet ook altijd meteen dat er iets mis is hé, zegt hij. Tja, als ze me mijn bed uitbellen dan lukt dat wel! Afonso is er nog niet helemaal achter wat er aan de hand is maar is natuurlijk alweer een tijdje op de hoogte. Er zou een soort opstand bij de paracommando’s zijn bij de ´base aeria´, de kazerne bij het vliegveld. Volgens zijn informatie is alles onder controle, maar, onze discussie gisteren met Kemba en Gill ging gedeeltelijk over de vraag wanneer er vanuit de militairen zelf een opstand zou komen tegen Antonio N´Djai, hoofd van het leger en een enorme bruut. Sommige vragen moet je misschien niet stellen tussen pot en pint. Ik zal op de hoogte gehouden worden. De telefoon: Ton vanuit Canchungo. Hoi Lieve, wat heb je gehoord... Hij kreeg een telefoontje van Gina uit Gambia die gebeld was door Elsa in Bissau die vertelde dat er zich enorme schietpartijen afspelen bij het vliegveld en dat de straten afgesloten zijn, je kan Bissau niet meer in of uit. Nu staat Elsa er bij mij om bekend dat ze een grote vinger heeft om verhalen uit te zuigen. In twee eerdere gevallen kan ik me herinneren dat ze Cadogo zelf dood gezien had; de man is springlevend en lobbyt de hele wereld over om Guinee zwart te maken en bij de laatste coup wist ze alles over de dood van Joao Monteiro die toen later in Dakar opdook en sinds het aantreden van de huidige regering gewoon weer hier is. Haar verhalen neem ik dan ook altijd met een zak zout. Daarnaast is ze ook nog eens fervent aanhanger van de Cadogo club en zal haar verhalen altijd zo kleuren dat alleen wie van de PAIGC is en een lichtere kleur heeft, de moeite waard is. Voor diegenen die de draad alweer kwijt zijn met al deze namen: Cadogo was de kandidaat die de meeste stemmen kreeg bij de eerste ronde van de laatste verkiezingen eerder dit jaar. Hij is door een coup uit het land verdreven omdat er zwaar gefraudeerd zou zijn en ook omdat zijn kandidatuur alleen al niet constitutioneel was. De huidige regering wordt alleen door de CEDEAO erkend, de club van West Afrikaanse landen. Alle steun aan Guinee Bissau is sinds die coup stilgelegd en een 600-man grote CEDEAO troepenmacht is aanwezig om de partijen uit elkaar te houden (voor zover er partijen zijn die elkaar in de haren vliegen).

Nieuwe informatie: het is geen opstand van paracommando’s maar een aanval op hun kazerne van buiten met steun van de rebellen uit de Cassamance. Er zijn zoektochten aan de gang naar bepaalde figuren... Blijft vaag. Ondertussen is er achter mijn huis een feest aan de gang. Ik hoor het ‘doem doem’ van een kalebas en het geklap van palmas. Zo erg zijn Guineers nog onder de indruk van militaire gebeurtenissen.

Nieuws: Meestal zijn alle radio’s stil de eerste dagen na een militaire gebeurtenis. Dit keer krijgen we wel informatie. Er wordt gesproken over 6 doden en 3 arrestaties, de grens met Senegal is uit voorzorg gesloten. Het ziet er naar uit dat er inderdaad een groep van buiten een overval gepleegd heeft op de kazerne bij het vliegveld. Wie er achter zit blijft onduidelijk, er wordt natuurlijk veel gespeculeerd en er is een naam van een Guinese militair die als politiek vluchteling in Portugal zit en betrokken geweest is bij de moord op President Nino Vieira in 2009, ene Pansau, die steeds valt. Het voordeel van arrestaties is dat er ook een onderzoek kan komen. En wij zijn alweer ‘katchos na mong di menino’ – vogeltjes in een kinds hand (onschuldige slachtoffers).

Wanneer ik mijn ex-schoonmoeder in het ziekenhuis ga bezoeken hoor ik natuurlijk weer andere verhalen. De stoffelijke resten van de doden zijn in het ziekenhuis aangekomen. In eerste instantie zouden ze aan de familie overgedragen worden maar uiteindelijk is besloten om ze zonder ceremonieel ergens te gaan begraven. Dit is redelijk onbegrijpelijk. De familie van de overledenen vertelt dat ze niet bij de aanslag gedood zijn, maar één voor één thuis zijn doodgeschoten. Ik kan het niet plaatsen. Waarom zou iemand dat doen? Zo kunnen ze niet ondervraagd worden en dat maakt het allemaal duister. De verklaringen van de regering zijn weinig zeggend maar bevestigen dat deze Pansau betrokken zou zijn. In een perscommuniqué vraagt men de bevolking rustig te blijven. Een nogal overbodige oproep want iedereen gaat gewoon zijn gang alsof er niets aan de hand was.

Vanochtend heb ik wat buitenlandse kranten nagepluisd om meer informatie. Die is er niet echt. Er zijn foto’s van de overledenen zowel op de plek waar de aanval zich heeft afgespeeld als in het ziekenhuis. Het verhaal dat ze thuis neergeschoten zouden zijn wordt weer minder geloofwaardig. Het is nu toch ook afwachten hoe deze overgangsregering dit verder aan gaat pakken. Er zijn zoektochten gaande naar de gevluchte daders maar we weten niet of er nog arrestaties geweest zijn. Een coup was dit niet zou ik zeggen, wat wel is onbekend.

Ik heb een heerlijke bezigheid op de avonden dat ik niet de hort op ben. Gill is een nieuw boek aan het schrijven en heeft me gevraagd om het eens te bekijken en vooral te checken op onjuistheden die Guinee Bissau betreffen. De eerste pagina´s begon ik te lezen in Kalliste, het hotel waar ik normaal ga werken of internetten. Na de eerste pagina stroomden de tranen van het lachen over mijn gezicht, ik moest ophouden met lezen voordat ik nog meer vragende en soms zelfs bezorgde blikken kreeg wanneer ik mijn gegrinnik niet meer in kon houden. Een heerlijke stijl van schrijven, zo open een eerlijk maar enorm grappig. Natuurlijk komt dit gedeeltelijk door het feit dat ik haar en ook het verhaal dat ze schrijft ken, maar het is echt meer, veel meer dan dat. Ik hoop in elk geval dat ze er tzt een uitgever voor vindt. Wie graag Engels leest en eens een verfrissend verhaal over Guinee Bissau wil lezen moet het kopen als het zover is, dat laat ik dan nog weten. Er zijn niet veel van dit soort boeken geschreven over dit land.

Omdat sommigen zich zorgen maken zet ik dit maar meteen op het web.
Veel groeten vanuit een nog steeds erg regenachtig Guinee Bissau.

Lieve