Eerste indrukken

Bissau 11 oktober 2011

De hitte is met geen pen te beschrijven. In eerste instantie dacht ik dat het aan mij lag; het is lang geleden dat ik nog een regentijd heb meegemaakt, maar iedereen klaagt steen en been. De vochtigheidsgraad is zo hoog dat het geen zin heeft je af te drogen na het douchen. De nachten zijn heet en vochtig. Gisteren daalde de temperaturen een beetje na een regenbuitje maar de regen verdampt zodra hij de grond raakt. Iedereen snakt naar een echte tropische bui.

Vanuit verschillende bronnen had ik al vernomen dat er meer elektriciteit in Bissau zou zijn. Dat klopt wel, maar het is vooral de straatverlichting die het doet. De stadsgeneratoren hebben niet voldoende capaciteit om zowel de inwoners als de stad van licht te voorzien. Het is toch wel vreemde om dan maar (op zijn Belgisch) enorme hoeveelheden lantarenpalen langs de weg te zetten. Het ziet er fantastisch uit moet ik zeggen en het geeft een heel ander beeld van de stad zo ‘s avonds, maar mensen thuis zitten - zoals de laatste 10 jaar - gewoon weer in het donker. En dit terwijl velen ondertussen hun achterstallige schulden betaald hebben en nieuwe contracten hebben afgesloten.

De meest in het oog springende verandering? Er zijn verkeerslichten! In principe doen ze het, maar er is nog aardig wat werk aan de winkel om ze goed af te stellen. Er zijn plekken waar je wacht tot je een ons weegt, dan springt het licht eindelijk op groen en kunnen er krap 3 auto’s door. Dat leidt dan weer tot gewoon met zijn allen - ik doe gewoon mee - door rood rijden. Geen verbetering van de veiligheid vrees ik. Chauffeurs hebben waarschijnlijk bij het afleggen van hun rijbewijs wel iets geleerd over verkeerslichten en zebrapaden, voetgangers hebben dat niet en dat is wel te merken.

De straatwerken die tijdens mijn vorige verblijf voor enorm veel overlast en stofwolken zorgden zijn zo goed als klaar. De verkeerslichten zijn trouwens ook wel grappig. Ze staan op plekken waar ze helemaal geen functie hebben (bij kleine rotondes bijvoorbeeld) en ze ontbreken op de drukke verkeerspunten of doen het daar gewoon niet. Er staat er ook ergens één in het midden van een doorlopende straat, zonder kruispunt. Volgens mijn goede vriend Jacinto zijn er gewoon te veel verkeerslichten besteld en ‘planten’ ze die nu gewoon hier en daar… zonde om ze weg te gooien, toch?

Een andere opvallende verandering is dat illegale stortplaatsen opgeruimd worden. Er is ook een vuilophaaldienst. De stad ziet er echt veel schoner uit. Vrachtwagens met afval rijden af en aan. Voor de prijs van 100CFA (0,15€) mag je een zak afval laten verwijderen. Het is mij nog niet helemaal duidelijk waar en wanneer het ophalen gebeurt, maar ik ben er wel blij mee. Afval is altijd een probleem geweest. Gelukkig heb ik er hier heel wat minder dan in Nederland. Van afval scheiden is natuurlijk nog geen sprake, maar je kan ook niet alles tegelijk hebben. Ik ben wel benieuwd waar het afval heengebracht wordt. Er was een stort aan de rand van de stad, maar dat is ondertussen midden in de stad geworden met alle nieuwe wijken die er bij gekomen zijn in de loop van de laatste jaren.

Ik de koning te rijk. Ik heb eindelijk een huis gevonden, heb het contract getekend en ben verhuisd!!! Vannacht zal ik voor het eerst weer in een eigen huis slapen hier. Ik ben echt helemaal blij. Het is een zaak van maanden geweest, zowel tijdens mijn vorige verblijf hier als tijdens mijn afwezigheid. Steeds liep alles mis. Ik kan mijn geluk dan ook niet op, temeer omdat ik ook nog eens in de wijk terecht gekomen ben waar ik me echt thuis voel, officieel heet die Cupilum de baixo, voor ons gewoon ‘Pilon’. Het is een bijzondere wijk. Alle etnische groepen zijn hier vertegenwoordigd en, wat zo bijzonder is, ze delen alles, lief en leed, feesten en rouwen, gewoontes en bezigheden. Veel Guineers vinden deze wijk maar niks. Het is een zootje, gevaarlijk, alles mag daar zomaar “bandidos manga del” (veel boeven). Ik ken deze wijk al jaren, heb er gewoond, heb er een bar gehad en ben er verliefd op geworden. Ik voel me hier veiliger dan waar dan ook.

Mijn woning maakt deel uit van een lang huis met vier wooneenheden; 4 onder 1 kap. Ik woon (haha) in het midden… Dit betekent dat ik een voordeur en een achterdeur heb en geen ramen aan de zijkant. In de tropen heeft dit als voordeel dat de zon dus ook nooit op mijn buitenmuren staat en het binnen relatief koel is. Ik heb nog geen kennis gemaakt met iedereen hier, maar dat zal ook nog een tijdje duren denk ik. Als ik een schatting zou moeten maken van het aantal mensen in dit huis en het achterhuis samen kom ik al snel op een 50-tal. Het is bijna een dorpje.
Ik heb een grote voorkamer, de woonkamer, van toch wel 16m2 . Daarvoor een terrasje waar je met een paar mensen een biertje kan drinken. Dit terras is afgewerkt met tralies… hou ik niet echt van, maar het heeft dan weer als voordeel dat je de voordeur steeds open kan hebben en het hek op slot. Achter de woonkamer is meteen mijn slaapkamer, ongeveer even groot. Daarachter aan wat vreemde gang met aan de zijkant drie kamertjes: de ‘dispensa’ oftewel opslagruimte, badkamer en de keuken. Vooral de keuken wil ik even beschrijven. Deze heeft een raampje naar buiten en is ongeveer 1 x 1,5 meter groot en verder helemaal leeg. Geen aanrecht, geen kraan, geen niks. In de loop van de week laat ik er een plank in hangen waarop mijn klein fornuisje past zodat ik in elk geval koffie kan maken. Veel koken zal ik niet doen. Het is in Europa al niet echt handig voor 1 persoon te koken, hier is het nog moeilijker zonder koelkast.
De achterdeur komt uit op de ‘quintal’ de binnenplaats. Op die binnenplaat, zowat voor mijn deur, staat de gemeenschappelijke kraan. Er is water, maar niet in huis zelf. Om 14.00 gaat de kraan open en ze gaat weer dicht zodra het donker wordt. De voor- en achterhuizen komen allemaal op deze binnenplaats uit. Het grootste deel van de bewoners zijn ‘Fula’ (Fulani of Peulh). Islamieten dus, dat wordt nog wat met mijn drinkende vrienden… maar ook hier reken ik gewoon op hoe het in Pilon gaat. De meeste bewoners zijn familie van elkaar. Oude vrouwen, ziek en gezond, hun zonen en dochters, getrouwd en ongetrouwd en natuurlijk nogal wat klein grut. Alles gebeurt eigenlijk op deze binnenplaats. Natuurlijk wordt er de was gedaan, maar, omdat keukens hier toch niet echt in zwang zijn, wordt er ook gekookt. Verder is er een overdekte plek waar vooral de oudere vrouwen zitten te praten. De hele dag loop ik mensen te begroeten. De hele dag word ik welkom geheten. Ook aan de straatkant kom ik constant bekenden en vrienden tegen. Mensen die ik al langer ken zijn ineens buren. Ja, ik ben weer thuis!

Naast het huis heeft de eigenaar een piepklein winkeltje. Heel handig. Ik koop er ’s ochtends mijn brood, lekker vers. Hij heeft alles wat een mens dagelijks nodig heeft. De meeste zaken in kleine verpakking (schepje boter in een stukje plastiek, zakjes koffie voor 1 kopje, zakjes suiker voor ‘warga’ de sterke thee die door velen als tijdverdrijf gedronken wordt). Al bij al ben je dan meestal net wat duurder uit.

Toen ik wegreed in de vroege avond om een paar vrienden te ontmoeten hield de huisbaas me tegen. “Er is elektriciteit nu, als je wil kan je wel een lamp of zo krijgen zodat je niet in het donker zit. Dit kan wel tot je zonnepaneel aangesloten is.” Ik ga pas morgen achter een technicus aan om mijn zonnepaneel weer operationeel te maken, en heb dus nog geen idee hoe lang dat zal duren. Het is een fantastisch aanbod of ik er nu gebruik van zal maken of niet. Het is moeilijk om onder woorden te brengen wat dit soort gestes betekenen. Ondanks het feit dat ik het misschien redelijk zuinig aan moet doen volgens Europese normen, heb ik natuurlijk toch toegang tot zoveel meer middelen dan de mensen in mijn omgeving. Solidariteit is gewoon een begrip hier.

Het weekend is voorbij en mijn eerste opdracht is het kopen van een inverter (om stroom van 12V om te zetten naar 220V) en iemand te zoeken die de zonne-installatie in orde kan brengen. Een oude vriend, Richard, raadde mij een winkel aan en omdat ik zelf toch geen idee heb ga ik daar maar heen. Na een beetje afdingen krijg ik de inverter voor een redelijke prijs. Er gaat een Mauretaanse technicus met me mee om alles te installeren. Ik ben een beetje verbaasd dat hij helemaal geen materiaal meeneemt en vraag of hij geen gereedschap nodig heeft. Daarnaast is het ook vreemd om dit werk in je eentje te doen. Het zonnepaneel moet wel helemaal het dak op en zo klein is dat ding nu ook weer niet. Op mijn vraag of hij geen gereedschapskist heeft tast hij in zijn zak en haalt er twee schroevendraaiers uit. Dat moet het klusje wel klaren. Ach, wie ben ik om daar een mening over te hebben. Wat vervelender is, is dat de communicatie met deze man niet van een leien dakje loopt. Hij spreekt geen Creolo of Portugees en in het Frans komt hij ook niet ver. Mijn Arabisch gaat niet verder dan dank je wel en ‘als god het wil’. Ik ben dolblij dat Domingos zijn hulp aan komt bieden. Hij heeft het geduld dat ik niet kan opbrengen bij deze man. Wanneer hij mijn beste mes wil gaan gebruiken om gaten in het zinken dak te maken besluit ik om de verantwoordelijkheid maar gauw helemaal aan Domingos over te dragen. Natuurlijk moet er noch allerlei ingekocht worden, alle fittingen zijn gebroken of doorgebrand en blijkbaar zijn ook een deel van mijn lampen (spaarlampen) niet meer goed. Op de markt besluit de man dat er ook maar meteen een hamer gekocht moet worden. Die had ik toch nodig… Om een lang verhaal kort te maken, de man verschijnt hier om 10 uur en is eindelijk klaar om half 6. Alles doet het, alleen is de accu natuurlijk niet vol. Vanavond zal ik nog wel een beetje in het donker zitten.

Tijdens de aankoop van wat houten latjes en andere materialen zie ik een oud Portugees dressoir staan. Het ziet er redelijk uit en ik ben wel geïnteresseerd. De kwaliteit van meubels in dit land is betreurenswaardig. In de laatste jaren is er veel import uit Dubai. De lelijkheid van die meubelen is onbeschrijfelijk en dan wil ik het niet over de prijs hebben. Wat lokaal gemaakt wordt is soms wel mooi, het hout is jammer genoeg nooit droog waardoor je binnen hele korte tijd scheuren in je tafels, stoelen en kasten hebt. Doodzonde van het prachtige tropische hout natuurlijk. Ik stuur Domingos terug om te gaan kijken of de kast in goede staat is en wat ze er voor willen. Hij staat ondertussen, helemaal opgeschuurd en wel, in mijn woonkamer. Ik ga hem mooi in de was zetten. Prachtige aanwinst! En de prijs? 70€.

De voorbereidingen voor de aanstaande reis van de 14 Amerikanen lopen niet helemaal voorspoedig, maar dat krijg ik wel rond denk ik. Ik ben maar wat blij dat ik zo vroeg gekomen ben. Dat geeft wat ademruimte en ik moet toch steeds weer een beetje op gang komen. Eigenlijk vind ik een groep van 14 gewoon te groot. Niets is op zoveel mensen berekend. Momenteel lopen we vast op transport. Van de drie beschikbare bussen met airco staan er twee stil en is de derde verhuurd. 6 maanden geleden heb ik de reserveringen gemaakt. Het alternatief is het huren van 2 auto’s maar dat heeft nogal nadelen. Een extra chauffeur moet uit het budget betaald worden en de gids (ik) kan natuurlijk niet in twee auto’s tegelijk zitten. ‘A luta continua’.

Gisteren ben ik eindelijk met mijn cursus voedingsdeskundige begonnen. Het zal niet makkelijk zijn om mensen buiten te houden in de ochtenden. Het streven is om elk dag twee uur achter de boeken te gaan zitten. Op die manier moet ik de cursus voor het grootste deel door kunnen werken voordat ik weer naar Nederland ga. Het houdt me van de straat…

Ik groet jullie allemaal vanuit een vochtig Bissau, het regent om de andere dag nu en de temperaturen zijn wat dragelijker. Ik hou jullie op de hoogte.

Lieve
www.binobaibissau.nl
binobai.bissau@gmail.com
+245 676 73 62